De stenen palen op de stenen stoepen,
de rechte en krullende ijzers,
de pilaren, de luie luifels, de
hoge deuren, ramen en kozijnen
De lang gebogen kade
de rechte bomen, behalve die ene vooraan
De straat met haar zachtgroen
hoge bladergloed, zo voornaam gedaan
De brug en het stille water
vanaf deze statige zijde van de haven
Het lijkt zo vanzelfsprekend rijk
in dat rustiger verleden
De straten zijn het domein
van de flanerende heren
die wij nooit zullen zijn in
de Oosthaven van andere tijden
Peter Noordhoek
Bron: Deze foto van de Oosthaven is rond 1910 gemaakt ter hoogte van de ingang van Museum Gouda met de blik in zuidelijke richting. De Haven wordt waarschijnlijk medio 13e eeuw gegraven ter verbetering van de waterhuishouding. Hierbij wordt de Gouwe enigszins verlegd en via een verbrede kavelsloot verbonden met de Hollandsche IJssel. Doordat de Gouwe inmiddels ook is verbonden met de Oude Rijn, ontstaat hierdoor tevens de scheepvaartroute ‘binnen dunen’. Deze biedt schippers die de noord-zuid-route varen een aantrekkelijk alternatief voor de onstuimige Noordzee. De Haven wordt voor Gouda levensader en bron van rijkdom doordat de graaf van Holland alle schippers die ‘binnen dunen’ willen varen verplicht via Gouda te gaan. Er komt een systeem met drie sluizen, Havensluis (1615), Donkere Sluis (medio 13 eeuw) en Amsterdams Verlaat (1436), en eeuwenlang moet bij doorvaart tol worden betaald. Aan de kaden bouwen rijke Gouwenaars hun (patriciërs)huizen. We zien op de foto nog altijd statige huizen, imposante bomen en schone straten, maar wel een lege Haven: de schepen varen anno 1910 liever door de Mallegatsluis. De links net zichtbare vrouw staat in de entree van het Catharina Gasthuis, Gouda’s oudste ziekenhuis en thans het stadsmuseum. Achterin, met ver uitstekende luifel, is sociëteit De Reünie te zien.
Volgnr.: 047 Bron: SAMH 0440. 11257